NASA’nın Ay’a insanlı inişleri kapsayan Apollo programının üçüncü insanlı Ay görevi olması planlanan Apollo 13, uzayaracının servis modülünde gerçekleşen patlamayla bir ölüm kalım savaşına dönüşmüştü.
Apollo 13’ün servis modülünde patlama sonucu oluşan zararı gösteren bir animasyon. Ay modülü Aquarius’daki astronotlar tarafından çekilen fotoğrafların işlenmesiyle oluşturulmuş.
Astronotların geri dönebilmesi için önce Ay’a kadar gidip çevresinde dönmesi gerekti. Tabii bu süre boyunca hem uzayaracını çalışır durumda tutmalı hem de kendi hayatlarını devam ettirmeliydi.
Servis modülündeki oksijen tankında meydana gelen patlama, yakıt, astronotlar için su ve oksijen sağlama görevini üstlenen ekipmanın kaybı anlamına geliyordu. Çare olarak Ay modülü Aquarius’u bir cankurtaran filikası gibi kullanıldı.
Apollo 13 astronotları şekilleri yüzünden normalde uyumlu olmayan filtre kartışlarını eldeki malzemeyle kullanılabilir hale getirdiler.
Diğer bir sorun ortamda biriken karbondioksit gazıydı. Solunum sonucu açığa çıkan karbondioksit belli bir konsantrasyondan sonra zehire dönüşür. Mürettebatın komuta modülündeki ekstra filtre kartuşlarını kullanması gerekir ancak iki modülde kullanılan filtrelerin şekilleri farklıdır. Astronotlar eldeki malzemelerle bu sorunu aşarlar.
Her yıl 4 – 10 Ekim tarihleri Dünya Uzay Haftası olarak kutlanmakta. Dünyadaki en geniş çaplı uzay etkinliği olan uzay haftası önemli olayların yıldönümü olduğu için seçildi:
4 Ekim 1957: İlk yapay uydu Sputnik 1 Sovyetler Birliği’nden fırlatıldı, uzay araştırmaları başladı.
10 Ekim 1967: Dış Uzay Anlaşması imzalandı.*
Birleşmiş Milletler tarafından 1999 yılında ilan edilen hafta bu yıl 80’den fazla ülkede binlerce etkinlikle kutlanacak. 2019 yılının teması “Ay: Yıldızlara Açılan Kapı” olarak belirlendi.
* Anlaşmanın resmi adı Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dâhil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Anlaşması (Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, including the Moon and Other Celestial Bodies)
Dünya Uzay Haftası etkinlikleri
İstanbul Üniversitesi’nin Beyazıt kampüsünde, Araş. Gör. Süleyman Fişek’in “Uzay Araştırmaları Tarihi” sunumu olacak.
Dünya çapında binlerce etkinlikten elbette ülkemiz de nasibini alacak. 4 Ekim günü saat 17.30’da, gelen yoğun talep doğrultusunda, halka açık olarak İstanbul Üniversitesi Amatör Astronomlar Kulübü, Uzay Teknolojileri Kulübü ile beraber bir etkinlik düzenleyecek.
İstanbul Üniversitesi’nin Beyazıt kampüsündeki Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü binasında, Araş. Gör. Süleyman Fişek Uzay Araştırmaları Tarihi sunumu yapacak. Sonrasında hava durumuna göre teleskop gözlemi olur.
Dünya Uzay Haftası için değerlendirilebilecek diğer bir etkinliği Ali Kuşçu Uzay Evi düzenliyor. Burada 9 EkimÇarşamba günü teleskoplarla gece gözlemi olacak. 19:00-22:00 saatleri arasında gerçekleşecek etkinlikte Türk Astronomi Derneği Genel Sekreteri Dr. Sinan Aliş de sunum yapacak. Ali Kuşçu Uzay Evi Eyüp Sultan ilçesinde bulunuyor. Daha fazla detay için etkinlik sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
Dünya Uzay Haftası kapsamında olmasa da Ekim ayı içersinde ilginizi çekebilecek bir de gözlem kampı bulunuyor. Kozmik Anafor platformu ile Bilim Ne Güzel Lan ve Ahan da Fotoğraf, 26-29 Ekim tarihlerinde Antalya’da Astro Trek Kampı düzenleyecekler.
Fotoğrafçılık, astrofotoğrafçılık, çizgi film eğitimleri ve atölyeleri içeren, teleskopla gözlem, yürüyüş gibi aksiyonlar bulabileceğiniz Astro Trek bir çadır kampı etkinliği. Tarihi sebebiyle kışa girmeden, Ay’sız gecelerde son Samanyolu gözlemini yapmak isteyenleri cezbedebilir. Detaylar burada.
