Etiket: Pegasus

Yayım tarihi

51 Pegasi b: keşfedilen ilk ötegezegen

Güneş dışındaki bir yıldızın yörüngesinde keşfedilen ilk gezegen 51 Pegasi b’dir. Keşfi 6 Ekim 1995 günü yayınlanan Nature dergisinde dünyaya duyurulan ve Dimidium olarak da bilinen bu ötegezegen, Kanatlıat (Pegasus) takımyıldızı sınırlarındaki bizden 50.45 ışık yılı uzaklıkta 51 Pegasi yıldızı yörüngesinde bulunuyor.

Bu önemli keşfin sahipleri olan Michel Mayor ve Didier Queloz, Haute-Provence Gözlemevi’nde kurulu ELODE spektrograf (tayfölçer) ile ışınsal hız metodunu kullanarak gezegenin varlığını tespit ettiler.

Jüpiter’in yaklaşık yarısı kütleye sahip Dimidium, yıldızı olan 51 Pegasi’nin çevresinde 4 günde bir dönüyor. Bu yüksek yörünge hızı (136 km/s) elbette yıldızına çok yakın hareket etmesiyle mümkün oluyor. Ortalama yörünge uzaklığı sadece 7,880,000 km veya 0.0527 astronomik birim. Dünya’nın Güneş’ten 150 milyon km kadar uzakta olduğunu düşünürsek 8 milyon km bir yıldız sistemi için çok yakın bir mesafesi ifade ediyor.

Bir ötegezegenden yansıyan görünür ışık spektrumunun ilk doğrudan tespiti de 51 Pegasi b’de yapılmıştır. Gökbilimciler, Avrupa Güney Gözlemevi’nin Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde Yüksek Hassasiyetli Radyal hız Gezegen Arama (HARPS) aletini kullanarak Dimidium’dan gelen ışığı incelemeyi başardılar. Bu araştırma, gezegenin kütlesinin 0,46 Jüpiter kütlesi olarak hesaplanmasında kullanıldı.

Ötegezegen resmi adının yanı sıra Bellerofon olarak da anılıyor. Bellerofon Yunan mitolojisindeki kahramanlardan birisi. Cadmus ve Perseus ile birlikte en büyük kahraman ve canavar avcısı olarak anılır. Athena’nın büyülü dizgini yardımıyla kanatlı at Pegasus’u yakalayıp tanrılara katılmak için onu Olimpos dağına sürer; fakat tanrılar bundan pek hoşlanmaz.

51 Pegasi yıldızı.

51 Pegasi

51 Pegasi yıldızı, Güneş benzeri, anakol grubuna giren bir yıldız. Güneşe göre ömrünün artık daha ileri bir aşamasında. Görünür parlaklığı 5.49 olan bu yıldızı uygun koşullarda gözle görebilmek mümkün ama teleskopla bakmak size ötegezegeni doğrudan göstermeyecektir ne yazık ki. Meraklısı için konum bilgisi şöyle:

Sağ açıklık: 22h 57m 27.9804s, dik açıklık: +20° 46′ 07.7822″.

Pegasus takımyıldızına bağlı Pegasi 51’in konumu.

Kaynak: eso.org | NASA | wikipedia.org |

Yayım tarihi

Miraç yıldızı ve ‘hayaleti’ NGC 404

Miraç yıldızı (Mirach) veya beta Andromedae, Andromeda takımyıldızı sınırları içinde bir kırmızı dev. Paralaks yöntemiyle ölçüldüğü üzere kabaca 197 ışık yılı (60 parsek) uzağımızda yer alan bu yıldızın görünür parlaklığı +2.01 ile +2.10 arasında değişmekte ve şüpheli yarı düzenli değişen yıldız olarak sınıflandırılmaktadır. Andromeda’nın en parlak ikinci yıldızı olmasına karşın tüm gece gökyüzünde 54. sırayı alabiliyor.

Takımyıldız Andromeda
Sağ açıklık  01h 09m 43.92388s
Dik açıklık +35° 37′ 14.0075″

Miraç yıldızı gökyüzünde Andromeda Gökadası‘nı bulmak için kullandığımız yıldızlardan biridir. Miraç’ı Kanatlı At’ın (Pegasus/Tulpar) Büyük Kare’sinden kuzeydoğuya baktığınızda Andromeda takımyıldızının en parlak üç yıldızının sıralandığını görürsünüz. Ortadaki Miraç yıldızıdır. Daha sonra Miraç’tan yukarı doğru çıkarak M31, Andromeda Gökadasını bulabilirsiniz.

Mirach (Miraç) adı Arapça örtü, kuşak, peştemal anlamındaki mi’zâr kelimesinin Avrupa dillerine yanlış çevrilmesiyle ortaya çıkmış. Gerçekten de beta Andromedae tasvirlerde yıldızı Zincirli Prenses’in (Andromeda) kuşağına denk gelir.

Miraç ve ‘hayaleti’ NGC 404 (sol üstte)

NGC 404: Miraç’ın Gölgesi

NGC 404 gökadası Miraç ile çok yakın görünümdedir. Gökyüzünde aralarında yedi yay-dakika açıklık vardır. Parlak Miraç’ın dibinde, sönük ve puslu görünümü sebebiyle “Miraç’ın Hayaleti” olarak ün salmıştır. Samanyolu’nun uydu gökadalarından Küçük Magellan Bulutu’ndan daha küçük olan NGC 404 bizden 10 milyon ışık yılı uzaktadır ve Yerel Küme galaksilerindendir.

Diğer erken tip galaksilerin aksine çok miktarda nötral hidrojene sahiptir. Hidrojenin çoğu etrafındaki bir çift büyük halkada barınır. Merkezinde ve dış bölgelerinde yıldız oluşumu gözlemlenir.

Hidrojen miktarı ve yıldız oluşum özellikleri gökbilimcilere NGC 404’ün daha küçük gökadalarla kabaca 1 milyar yıl içinde bir veya daha fazla birleşme gerçekleştirdiğini düşündürüyor. Birleşmeden önce şimdiki mercimek şeklinin aksine sarmal bir galaksiymiş.

yararlanılan kaynaklar: Mustafa Pultar, Yıldız Adları Sözlüğü | gokyuzu.org | tr.wikipedia.org/wiki/Miraç | en.wikipedia.org/wiki/NGC_404 | universeguide.com |

ilk yayınlama: Kasım 5, 2017 9:23 pm