Etiket: Miraç

Yayım tarihi

Miraç yıldızı ve ‘hayaleti’ NGC 404

Miraç yıldızı (Mirach) veya beta Andromedae, Andromeda takımyıldızı sınırları içinde bir kırmızı dev. Paralaks yöntemiyle ölçüldüğü üzere kabaca 197 ışık yılı (60 parsek) uzağımızda yer alan bu yıldızın görünür parlaklığı +2.01 ile +2.10 arasında değişmekte ve şüpheli yarı düzenli değişen yıldız olarak sınıflandırılmaktadır. Andromeda’nın en parlak ikinci yıldızı olmasına karşın tüm gece gökyüzünde 54. sırayı alabiliyor.

Takımyıldız Andromeda
Sağ açıklık  01h 09m 43.92388s
Dik açıklık +35° 37′ 14.0075″

Miraç yıldızı gökyüzünde Andromeda Gökadası‘nı bulmak için kullandığımız yıldızlardan biridir. Miraç’ı Kanatlı At’ın (Pegasus/Tulpar) Büyük Kare’sinden kuzeydoğuya baktığınızda Andromeda takımyıldızının en parlak üç yıldızının sıralandığını görürsünüz. Ortadaki Miraç yıldızıdır. Daha sonra Miraç’tan yukarı doğru çıkarak M31, Andromeda Gökadasını bulabilirsiniz.

Mirach (Miraç) adı Arapça örtü, kuşak, peştemal anlamındaki mi’zâr kelimesinin Avrupa dillerine yanlış çevrilmesiyle ortaya çıkmış. Gerçekten de beta Andromedae tasvirlerde yıldızı Zincirli Prenses’in (Andromeda) kuşağına denk gelir.

Miraç ve ‘hayaleti’ NGC 404 (sol üstte)

NGC 404: Miraç’ın Gölgesi

NGC 404 gökadası Miraç ile çok yakın görünümdedir. Gökyüzünde aralarında yedi yay-dakika açıklık vardır. Parlak Miraç’ın dibinde, sönük ve puslu görünümü sebebiyle “Miraç’ın Hayaleti” olarak ün salmıştır. Samanyolu’nun uydu gökadalarından Küçük Magellan Bulutu’ndan daha küçük olan NGC 404 bizden 10 milyon ışık yılı uzaktadır ve Yerel Küme galaksilerindendir.

Diğer erken tip galaksilerin aksine çok miktarda nötral hidrojene sahiptir. Hidrojenin çoğu etrafındaki bir çift büyük halkada barınır. Merkezinde ve dış bölgelerinde yıldız oluşumu gözlemlenir.

Hidrojen miktarı ve yıldız oluşum özellikleri gökbilimcilere NGC 404’ün daha küçük gökadalarla kabaca 1 milyar yıl içinde bir veya daha fazla birleşme gerçekleştirdiğini düşündürüyor. Birleşmeden önce şimdiki mercimek şeklinin aksine sarmal bir galaksiymiş.

yararlanılan kaynaklar: Mustafa Pultar, Yıldız Adları Sözlüğü | gokyuzu.org | tr.wikipedia.org/wiki/Miraç | en.wikipedia.org/wiki/NGC_404 | universeguide.com |

ilk yayınlama: Kasım 5, 2017 9:23 pm

Yayım tarihi

Üçgen (Triangulum) takımyıldızı ve galaksisi (M33)

Andromeda takımyıldızının altında Latince ismi Triangulum, Türkçesi Üçgen olan küçük bir takımyıldız vardır. İsmi, en parlak üç yıldızının oluşturduğu şeklinden geliyor. Aslına bakarsanız en parlak yıldızı bile 3. kadirden sönük bir yıldızdır.

By IAU and Sky & Telescope magazine (Roger Sinnott & Rick Fienberg) – [1], CC BY 3.0, //commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15412499
Babillilerce bilinen Triangulum buradan Antik Yunan’a geçiyor; Adına 2. yüzyılda Batlamyus’un listesinde rastlıyoruz. Yunanlılar üçgen değil Deltoton (Δελτωτόν) ismini vermiş, alfabelerindeki delta (Δ) harfine benzediği için. Eratosthenes Nil Deltası ile ilişkilendirirken, Romalı Hyginus üçgen biçimli Sicilya adasını benzetir. Romalılar, Sicilya’nın korucuyu tanrısı Ceres’in baş tanrı Jüpiter’e adayı gökyüzüne taşıması için yalvardığına inanırdı. Klasik İslam çağında Araplar ilahi adalet terazisine benzettiler.

Küçük bir takımyıldız olmasına karşın içinde önemli bir gökcismi olan, Messier 33 olarak da anılan Triangulum (Üçgen) galaksisini barındırıyor. M33, Yerel Grup Gökadaları içinde Samanyolu ve Andromeda’dan sonra 3. en büyük gökada. Aynı zamanda bize en yakın ikinci gökada olan M33, yaklaşık 2.9 milyon ışık yılı uzağımızda bulunuyor.

Telif Hakkı : Thomas V. Davis (tvdavisastropix.com)

Andromeda‘ya oldukça yakın olduğundan, gökbilimciler M33’ün Andromeda’nın uydularından biri olabileceğini düşünmüştür.
Eğer Üçgen galaksisinde bir gözlemci varsa gökyüzünde Andromeda’nın muhteşem manzarasını görebiliyor demektir. Bu manzaraya bizim galaksimizdekiler birkaç milyar yıl sonra şahit olabilecek.

Sağda büyük olan Andromeda, solda daha küçük gözüken ise Üçgen gökadası. Ortadaki parlak yıldız ise Miraç.

Nasıl gözlemlenir?

Andromeda’yı gözlemlediğiniz bir gecede eğer ışık kirliliği fazla değilse Üçgen’de şansınızı deneyebilirsiniz. Andromeda gökadası ile güneyindeki Miraç yıldızına indiğiniz kadar mesafe boyunca güneye doğru inerseniz M33’ü bulabilirsiniz. Andromeda’yı nasıl bulacağınızı öğrenmek için tıklayın.

En iyi gözlem zamanı Aralık ayı olmasına karşın

Çapı 50 bin ışık yılından (Samanyolu’nun yarısı) büyük olan Üçgen gökadasına, galaktik düzleminin üzerinden bakıyoruz. İzlemek keyifli; fakat yüzeyi çok parlak olmadığı için ışık kirliliğinin etkilediği gökyüzünde küçük dürbün ve teleskoplarla görmek zor olabilir. 5.8 kadir mertebesindeki parlaklığı yeterince karanlık yerlerde gözle tespite imkan veriyor.

Üçgen takımyıldızı sınırları içinde, hepsi 11. kadirden daha sönük olan NGC kataloğunda geçen birkaç gökada daha vardır. NGC 925 sarmal gökadası 30 milyon ışık yılı ötemizde 12 kadir parlaklıkta görülüyor ve gökyüzünde 10 yay dakikası boyunca uzanmakta.

GNC 925. via alchetron.com/NGC-925

Çubulu sarmal sınıfındaki NGC 672 ise 11.6 kadir görünür parlaklıkta 5 yay dakikası genişliğinde. Bizden uzaklığı 19 milyon ışık yılı. Aşağıdaki fotoğrafta (sol) daha yakın fakat daha cılız bir galaksi olan IC 1727  (sağ) ile beraber gözüküyor. IC 1727

NGC 678 ve IC 1727. Rolling Roof Gözlemevi.

Kaynaklar: wikipedia.org | bulutsu.org | earthsky.org | alchetron.com/NGC-925 |