Etiket: dürbün

Yayım tarihi

Yenişarbademli Gözlem Şenliği

Geçen yıl yapılamayan Yenişarbademli Gözlem Şenliği 2021 yılında da  gerçekleştirilmeyecek. Buna karşın bu yıl Denizli’nin Beyağaç ilçesinin Topuklu yaylasında bir gözlem şenliği planlanmakta. Detaylar Ethem Hoca ile Gökyüzü Gözlem Etkinlikleri sayfasından takip edilebilir.

Gelecek sene için veya bireysel olarak Melikler Yaylasında yapacağınız gözlemler için aşağıdaki bilgiler işinize yarayacaktır:

Dedegül Dağı’nın üzerinde Samanyolu.
Can Rıfat Turcan

En karanlık

Isparta’nın Yenişarbademli ilçesi deniz seviyesinden 1150 m yükseklikte bulunuyor. Etkinliğin olacağı Melikler Yaylası‘ndaki ‘Cennet’ adı verilen şenlik alanı ise 1700 m yükseklikte. Geçen yıl karanlık ölçümü yapılmıştı. Sonuca göre Yenişarbademli ölçüm yapılan en karanlık yer. Yenişarbademli’de olacakları gerçek bir şölen bekliyor anlayacağınız.

Karanlığı Koruyun

Şenlik alanının karanlık olması gözlem için avantaj; bu sebeple ışıkla kirletilmemesi gerekiyor. İnsan gözünün karanlığa alışması yaklaşık 10 dakika sürüyor ama tek bir ışık kaynağı bu alışma sürecini derhal sıfırlıyor.

Gece aydınlatmaya ihtiyaç duyarsanız diye kırmızı ışıkla aydınlatan bir fener edinmeniz yerinde olur. Normal bir neferi kırmızı jelatinle kapatmanız da yeterli. Yine de ışığı çok güçlü olmamalı. Bir de yeşil lazer kullanılmaması gerekiyor. Gökyüzünde yeşil izler bırakan lazer gökcisimlerini fotoğraflayan arkadaşların işlerini bozuyor.

Alanda mangal dahil ateş yakmak yasak. Ayrıca belli bir saatten sonra alana araçla girip çıkılması istenmiyor.

İmkanlar

  • Su ihtiyacı için şenlik alanında iki adet çeşme var.
  • Alana çevre köylerden gelenler yiyecek standı kuracaklar. Geçen sene sulu yemek ,köfte ekmek, sucuk ekmek, meyve ,sebze, karpuz vs. vardı.
  • Wc ve duş mevcut lakin yanınızda yedek tuvalet kağıdı getirin.
  • İnternet bağlantısı için mobil istasyon olacak.
  • Teleskopların elektrik ihtiyacı için jeneratör olacak.
  • Alanda ilaçlama yapılacak.
  • Pınargözü mağarası ve çevresi, yaka kanyonu yakınlardaki gezmelik yerler.
  • Sabahları hava sıcak oluyor ama gece oldukça serinlemesi mümkün. Bunu hesaba katarak soğuğa karşı giysi getirilmesi lazım.

Gözlem Tavsiyeleri

Melikler Yaylası’nın karanlık gökyüzünü çıplak gözle izlemek de zevkli ama gözlem şenliklerde illa ki gözlem aracı da olur. Teleskobunu getirecek olanlar için bir tavsiye gerekmiyor elbette. Eğer teleskobunuz yoksa şenliktekiler gözlem araçlarını, eğer fotoğraf çekmiyorlarsa, seve seve paylaşıyorlar. Yeni teleskop almayı planlayanlar şenliğe kadar sabredip burada deneyimli kullanıcılardan öneriler alabilirler.

Şenliğe gelmeden alınmasını tavsiye edebileceğim gözlem aracı ise kesinlikle dürbün. Ben şenliğe geçen yıl bir dürbün alarak gitmiştim. Kullanması kolay, her yere taşıyabiliyorsunuz. Teleskop sırasında beklerken bile bir şeyleri izlemeniz mümkün oluyor 🙂

Ulaşım

Isparta’ya ulaştıktan sonra köy garajından kalkan Yenişarbademli minibüsünü kullanabilirsiniz. Şenlik için daha kullanışlı ulaşım olanakları için aşağıdaki bağlantılara göz atmanızda fayda var.

Yayım tarihi

Messier 36 yıldız kümesi

Messier 36 (M36) Arabacı (Auriga) takımyıldızında bulunan bir açık yıldız kümesidir. Yeni Genel Katalog’da NGC 1960 olarak işaretlenen M36 aynı zamanda Fırıldak Kümesi olarak da tanınıyor.

Gerçekte 14 ışık yılı genişlikteki kümenin gökyüzündeki görünür boyutu 10 açı dakikası. Yaklaşık 764 Güneş kütlesindeki (M☉) bu yıldız topluluğu fotometrik verilere göre [Wu et al., 2009] 25.1 milyon yaşında. Daha dün doğmuş sayılır.

Fırıldak Kümesi, Wikisky.

Messier 36 nasıl gözlemlenir?

Messier’in kataloğuna aldığı en sönük açık kümelerden birisi olmasına karşın, Fırıldan Kümesi dürbün veya küçük bir teleskop ile rahatça görülebilir. Dürbününüzle baktığınızda karanlık gökyüzü üzerinde sönük, puslu bir ışık yaması şeklinde gözükür. Küçük bir teleskopla düşük büyütmeyle baktığınızda bir düzineden biraz fazla yıldız, bir X formunda belirecektir. Bunlar kümenin en parlak yıldızlarıdır. 15 cm (6 inç) çaplı bir teleskobunuz varsa 25 kadar yıldızı görme şansına erişirsiniz, fakat daha büyük bir teleskopla (12 inç) tüm küme boyunca yıldızları seçebilirsiniz.

M36’yı bulmak içinse önce Arabacı takımyıldızını bulmanız gerekiyor. Orion (Avcı) takımyıldızının üstünde, İkizler ve Kahraman’ın (Perseus) arasında bulunuyor. Arabacı’yı bulduktan sonra onun büyük beşgeninin içinde Fırıldak kümesini rahatça bulabilirsiniz.

Arabacı takımyıldızı.

Messier 36’nın keşfi

Messier 36 ilk defa Giovanni Batista Hodierna tarafından 1654’ten önce keşfedildi. Hodierna’nın keşfinden bağımsız olarak Guillaume Le Gentil 1749 yılında kümeyi yeniden bulundu. Nihayetinde Charles Messier 1764’te gözlemleyip kataloğuna ekledi.

kaynak: messier-objects.com | wikipedia.org |

Yayım tarihi

Neowise kuyrukluyıldızı

Neowise kuyrukluyıldızı 21. yüzyılın gözle görülebilen ilk kuyrukluyıldızıdır. Siz de görmek isterseniz akşam güneş battıktan sonra Büyük Ayı takımyıldızının Büyük Kepçesini tespit edip kepçenin kenarını oluşturan iki yıldızdan ufka doğru kuyrukluyıldızı arayabilirsiniz. Neowise o kadar parlak ki hâlâ şehirdeki ışık kirliliğine rağmen uygun konumlardan görülebiliyor. Elbette bir dürbün gözlem için iyi bir arkadaş olacaktır.

Fransa Normandiya’da bulunan Mont-Saint-Michel üzerinde Neowise kuyrukluyıldızını görüyoruz.
📷: Thierry Legault

Daha önce Wirtanen gibi bazı kuyrukluyıldızların gözle görülebilecek kadar parlak olmasını umut etmiştik ancak hiçbiri yeterince parlaklaşamamıştı.

NEOWISE uzay teleskobundan alınan üç kızılötesi görüntünün birleşmiş halinde keşfedilen kuyrukluyıldızın (kırmızılar) yer değişimi gözüküyor.

Kuyrukluyıldız 27 Mart 2020’de NEOWISE uzay teleskobunu kullanan astronomlarca keşfedildi.

3 Temmuz 2020 günü Güneş’e en yakın noktadan geçerek tekrar Güneş Sistemi’nin uzak bölgelerine yol almaya başladı. Uzun yörünge periyoduna sahip bir kuyrukluyıldız olduğu için ancak binlerce yıl sonra geri gelecek.

Neowise kuyrukluyıldızı nasıl görülür?

Öncelikle kuzey ufkununzun açık olması lazım. Yakınlardaki binalar veya daha uzaktaki dağ, tepe gibi coğrafi yükseltilerin görüşünüzü kesmemesi gerekiyor.

Güneş batıp hava kararmaya başladıktan sonra gözleme başlayabilirsiniz. Ne kadar erken gözlem yaparsanız o kadar iyi çünkü zaman ilerledikçe ufka yakınlaşıyor. Artık önceki günlerde olduğu gibi sabaha karşı yükselmediğini unutmayın. Güneş battıktan sonra 1-2 saat içinde gözlemi yapabilirsiniz.

Ne kadar yüksekte olursanız, ufkunuzun kapanmaması açısından o kadar iyi olacaktır. Daha karanlık bir konum her zaman için daha iyi görüş demek.

Neowise’ı bulmak için gökyüzünde Büyük Ayı’yı bulup ufka doğru ilerlemeniz yeterli.

Çok parlak olduğu için çıplak gözle tespit edebilirsiniz. Işık kirliliğinin olduğu ortamlarda da görebilmek mümkün ama tespiti çok kolay olmayacaktır. En azından takımyıldızların yerlerini gösteren bir uygulama işinizi kolaylaştırabilir. Tek yapmanız gereken Büyük Ayı’yı, sonra da onun altındaki Vaşak (Lynx) takım yıldızını bulmak. Vaşak’ın üzerinde aramalısınız. Büyük Ayı’nın kepçesini parlak yıldızları sayesinde kolayca fark edeceksiniz. Buradan aşağı, ufka doğru gökyüzünü taramanız yeterli olacaktır.

Bir dürbününüz varsa kesinlikle çok iyi bir gözlem yapacaksınız. Teleskoplar fazla yakınlaştıracağından tamamını göremezsiniz.

İyi gözlemler 🙂

görsel: Thierry Legault

Yayım tarihi

Omega Centauri

NGC 5139 katalog numarasıyla da bilinen Omega Centauri (Omega Erboğa ya da ω Cen) Erboğa takımyıldızı sınırları içersinde, bizden yaklaşık 15,800 ışık yılı uzaklıkta bulunana bir küresel yıldız kümesidir.

Bilinen 200 kadar küresel yıldız kümesinin en büyüğü olan NGC 5139, yaklaşık 150 ışık yılı çaplık bir hacim içersinde 10 milyon civarında yıldızı barındırmaktadır. Toplam kütlesi Güneş’in yaklaşık 4 milyon katı olarak hesaplanmakta.

Samanyolu galaksimizin yörüngesinde, gökada halesi içinde hareket eder. Gökada halesinde bulunan diğer küresel kümelerin pek çoğundan farklı olarak, Omega Erboğa’nın yıldızları birbirlerinden farklı yaş ve madde bolluğuna sahiptir. Bu durum astronomlara Omega Erboğa’nın çalkantılı bir geçmişe sahip olabileceğini düşündürüyor. Yıldız kümesinin, Samanyolu gökadası ile birleşen küçük bir gökadanın geriye kalan parçası olması da ihtimaller dahilinde.

Roberto Colombari tarafından elde edilen Omega Centauri görseli.

Omega Centauri nasıl gözlenir?

Omega Erboğa bir güney gökyüzü cismidir. 3.9 kadirlik görünür parlaklığıyla (en parlak küresel küme) güney yarıküredeki gözlemcilere çıplak gözle bile rahatlıkla kendisini gösterir. Biz kuzeyde yaşayanlar için bu dev kümenin güzelliğini seyretmek çok kolay olmasa da imkansız değil.

Omega Centauri ülkemizden Nisan-Haziran döneminde görülebilir. Güney illeri görebilmek açısından daha şanslı olacaklardır. Dürbün iyi bir gözlem deneyimi sunacaktır. Daha detaylı görüntü almak istenirse teleskop kullanmak gerekir. Güney ufkuna oldukça yakın olacağından, ufkun ışık kirliliği yönünden temiz olması ve yer şekilleriyle kapanmaması şart.

Gözlem Tarihçesi

150 yılında Batlamyus’un Almagest adlı kataloğuna yıldız olarak geçen yıldız kümesi, bu katalogdan yararlanan ve Uranometria adlı yıldız atlasını yayınlayan Johann Bayer tarafından da yıldız olarak işaretlenerek Omega Centauri olarak adlandırılıyor. 1677’de Edmond Halley tarafından bulutsu olarak, 1830’larda John William Herschel tarafından ise küresel yıldız kümesi olarak tanımlandı.

kaynaklar: en.wikipedia.org/wiki/Omega_Centauri | bulutsu.org | astrobin.com/167929/ |

ilk yayım: 20 Mart 2018 22:30

Yayım tarihi

SWAN kuyrukluyıldızı (C/2020 F8)

SWAN kuyrukluyıldızı veya resmi adıyla C/2020 F8 (SWAN), Güneş Heliosferik Gözlemevi (SOHO) uzayaracı üzerindeki SWAN kamerası tarafından yakalanan fotoğraflar üzerinde 25 Mart 2020 tarihinde keşfedildi.

Bugün (6 Mayıs 2020) için Dünya’dan 0.614 astronomik birim (AB) uzaklıkta, Balina (Cetus) takımyıldızı sınırlarında bulunan SWAN kuyrukluyıldızının parlaklığı 5.5 kadir olarak ölçülmüş durumda.

Güney Avustralya’daki Adelaide tepeleri üzerinden SWAN kuyrukluyıldızının görünümü. 📷 Will Godward

SWAN kuyrukluyıldızı nasıl görülebilir?

Çıplak gözle görülebilecek kadar parlak hale gelmiş durumda ancak şu an Güney gök küresinde bulunduğu için bizim gece gökyüzümüze girmiş değil.

Fakat 7 Mayıs’ta göksel ekvatoru aşıp Kuzey’e gelecek olan SWAN, 13 Mayıs günü 85,065,197 km (0,56 AB) Dünya’ya en yakın konumuna gelecek.

20 Mayıs’ta 2’inci kadir parlaklıkta bir yıldız olan Algol’ün yakınında görülecek. Bizim için en iyi gözlem zamanı Capella yıldızına yakın gözükeceği, Mayıs ayının sonu olacaktır.

SWAN çıplak gözle görülebilecek mi?

Tabii o gün geldiğinde ne kadar parlak görülebileceği şansa bağlı. Bu yıl Atlas kuyrukluyıldızına dair umutlar onunla beraber paramparça olmuştu.

Kuyrukluyıldızlar çoğunluğu buzdan oluşan küçük gökcisimleridir. Güneşe yaklaştıklarında bünyelerindeki su buharlaşır ve arkalarında bir kuyruk gibi gözükür. Kuyruğun dışında çevresinde koma denilen atmosfer oluşumu da gözlenir.

Kuyrukluyıldızların kaynağı Güneş Sistemi’nin uzak katmanlarını oluşturan Kuiper kuşağı ve Oort Bulutu’dur. Buralardan diğer cisimlerle kütleçekim etkileşim sonucu saparak Güneş’in çekimiyle Güneş Sistemimizin merkezine doğru yakınlaşmaya başlarlar. Güneş’in etrafında son derece eliptik bir yörüngeye giren kuyrukluyıldızlar pelli periyotlarla görülebiliyor: Halley kuyrukluyıldızı gibi.

kaynak: heavens-above.com | universetoday.com | theskylive.com |