11 Nisan

11 Nisan günü gerçekleşen astronomi, uzay ve havacılık alanındaki önemli tarihi olaylar hakkında kısa bilgiler:

1970Apollo 13 fırlatıldı. NASA’nın Ay’a insanlı inişleri kapsayan Apollo programının üçüncü insanlı Ay görevi olması planlanan Apollo 13, uzayaracının servis modülünde gerçekleşen patlamayla bir ölüm kalım savaşına dönüştü. Servis modülündeki oksijen tankında meydana gelen patlama, yakıt, astronotlar için su ve oksijen sağlama görevini üstlenen ekipmanın kaybı anlamına geliyordu. Çare olarak Ay modülü Aquarius’u bir cankurtaran filikası gibi kullandılar.

1984 – Uzay mekiği astronotları George Nelson ve James Van Hoften, uzayda gerçekleştirilen ilk uydu tamir operasyonunu tamamladılar. İkili, arızalı Solar Maximum uydusunu onarmak için mekiğin kargo bölümüne aldı. Solar Maximum uydusu güneş püskürmelerini incelemek amacıyla 14 Şubat 1980 tarihinde fırlatılmıştı [wiki]. Uzaydaki tamir operasyonu sayesinde yıllarca daha görevini sürdüren Solar Max, nihayet 2 Aralık 1989’da atmosfere girdi.

11 Nisan günü doğanlar ve ölenler:

1626 – Ragusan matematikçi ve fizikçi Marino Ghetaldi öldü (d. 1568)
1798 – İtalyan fizikçi ve akademisyen Macedonio Melloni doğdu (ö. 1854)
1862 – Amerikalı gökbilimci ve akademisyen William Wallace Campbell doğdu (ö. 1938)
1879 – Estonyalı-Alman gökbilimci ve gözlükçü Bernhard Schmidt doğdu (ö. 1935)
1926 – Estonyalı fizikçi ve akademisyen Karl Rebane doğdu (ö. 2007)
1942 – Rus albay, pilot ve astronot Anatoly Berezovoy doğdu (ö. 2014)
1947 – Ukraynalı-Rus fizikçi ve akademisyen Lev Bulat doğdu (ö. 2016)
1962 – Japon fizikçi ve akademisyen Ukichiro Nakaya öldü (d. 1900)
2003 – İngiliz-Amerikan jeofizikçi ve işadamı, Texas Instruments’ın kurucusu Cecil Howard Green öldü (d. 1900)

Apollo 13

NASA’nın Ay’a insanlı inişleri kapsayan Apollo programının üçüncü insanlı Ay görevi olması planlanan Apollo 13, uzayaracının servis modülünde gerçekleşen patlamayla bir ölüm kalım savaşına dönüşmüştü.

Apollo 13’ün servis modülünde patlama sonucu oluşan zararı gösteren bir animasyon. Ay modülü Aquarius’daki astronotlar tarafından çekilen fotoğrafların işlenmesiyle oluşturulmuş.

Astronotların geri dönebilmesi için önce Ay’a kadar gidip çevresinde dönmesi gerekti. Tabii bu süre boyunca hem uzayaracını çalışır durumda tutmalı hem de kendi hayatlarını devam ettirmeliydi.

Servis modülündeki oksijen tankında meydana gelen patlama, yakıt, astronotlar için su ve oksijen sağlama görevini üstlenen ekipmanın kaybı anlamına geliyordu. Çare olarak Ay modülü Aquarius’u bir cankurtaran filikası gibi kullanıldı.

Diğer bir sorun ortamda biriken karbondioksit gazıydı. Solunum sonucu açığa çıkan karbondioksit belli bir konsantrasyondan sonra zehire dönüşür. Mürettebatın komuta modülündeki ekstra filtre kartuşlarını kullanması gerekir ancak iki modülde kullanılan filtrelerin şekilleri farklıdır. Astronotlar eldeki malzemelerle bu sorunu aşarlar.

kaynak: spacecentre.co.uk |

Neil Armstrong Adana’da

Neil Armstrong

Ay’a ilk ayak basan insan unvanına sahip, ABD’li astronot Neil Armstrong, Adana’ya ayak basacak. Armstrong, Apollo 13 uzay aracı kumandanı Jim Lovell ile beraber Çukurova Üniversitesi Uzay Bilimleri Merkezi’nin davetlisi olarak  6 Mart cumartesi günü Türkiye’ye gelecek. Rektör Prof. Dr. Alper Akınoğlu’nun açıklamasına göre ikili, bilim ve teknolojinin neleri başarabildiğinin görülebilmesini amaçlayan bir söyleşiye katılacak.

Armstrong tamam da uzayda ciddi bir arıza yaşayan Apollo 13‘ün kumandanı Lovell “bilim ve teknolojinin neleri başarabildiği” konusunda pek iyi bir örnek değil sanki 🙂 Apollo 13’ün yaşadığı bu talihsizlik beyaz perdeye yine aynı isimde bir film ile yansıtıldı. Filmde Lovell’ı Tom Hanks canlandırdı.

kaynak: Radikal