İkizler ve Eldivenler

Günün Gökbilim Görüntüsü

25 Aralık 2022

İkizler ve Eldivenler
Görüntü Katkısı ve Telif Hakkı
: Chuck Derus

Açıklama: 3200 Phaethon asteroidinin Dünya gezegenine yıllık hediyesi her zaman Aralık ayında gelir. İkizler göktaşı yağmuru (Geminid) olarak da bilinen göktaşı akışının kaynağı, gizemli asteroidin yörüngesi boyunca bulunan toz döküntüsüdür. Göktaşı yağmuru etkinliğinin 13/14 Aralık’taki zirvesine yakın, Amerika’nın güneybatısındaki Monument Valley üzerinde Ay yükselmeden önce çekilmiş 22 adet yıldızlı gökyüzü görüntüsünden oluşan bu gece manzarasında geminid meteorları yakalanmış. Göktaşı yağmurunun saçılma noktasına yakın parlak yıldızlar, İkizler takımyıldızının ikiz yıldızları Castor (mavi) ve Pollux’tur (sarı). Dünya tozlu akıntısını süpürürken, paralel meteor izleri perspektif nedeniyle İkizler’deki gökyüzünde bir noktadan yayılıyor gibi görünür ve bu nedenle yıllık göktaşı yağmuruna takımyıldızın adı verilir. Monument Valley’deki üç önemli tanık tepenin, kameranın bakış açısından bu görünümü aynı zamanda ikisinin isimlerinin ne kadar uygun olduğunu akla getiriyor. Üçüncünün adıysa Merrick Butte.


Bu makale 25 Aralık 2022 günkü NASA’nın Astronomy Picture of the Day sayfasından çevrilmiştir.

Kuyrukluyıldız 2022 E3 (ZTF)

Günün Gökbilim Görüntüsü

24 Aralık 2022

Kuyrukluyıldız 2022 E3 (ZTF)
Görüntü Katkısı ve Telif Hakkı: Dan Bartlett

Açıklama: C/2022 E3 Kuyrukluyıldızı (ZTF), bu yıl Mart ayının başlarında, gökbilimciler tarafından Zwicky Geçici Tesisindeki geniş alanlı araştırma kamerası kullanılarak keşfedildi. O zamandan beri, yeni uzun dönemli kuyrukluyıldız önemli ölçüde parlaklaştı ve şimdi şafak öncesi gökyüzünde kuzey takımyıldızı Corona Borealis (Kuzey Tacı) boyunca ilerliyor. Teleskop olmadan gözlemlemek için hâlâ çok sönük. Ancak 19 Aralık’ta çekilen bu hoş teleskopik görüntü, kuyrukluyıldızın daha parlak yeşilimsi komasını, kısa geniş toz kuyruğunu ve 2,5 derecelik geniş bir görüş alanı boyunca uzanan uzun soluk iyon kuyruğunu gösteriyor. İç Güneş Sistemine doğru olan yolculuğunda 2022 E3 kuyrukluyıldızı, yeni yılın 12 Ocak’ında Güneş’e en yakın olacağı günberi noktasına, 1 Şubat’ta ise gezegenimize en yakın olacağı yerberi noktasında varacak. Kuyrukluyıldızların parlaklığı herkesin bildiği gibi önceden bilinemez, ama yine de C/2022 E3 (ZTF) karanlık gece gökyüzünde çıplak gözle ancak görülebilecek kadar parlaklaşabilir.


Bu makale 24 Aralık 2022 günkü NASA’nın Astronomy Picture of the Day sayfasından çevrilmiştir.

NGC 1365: Görkemli Evren Adası

Günün Gökbilim Görüntüsü

22 Aralık 2022

NGC 1365: Görkemli Evren Adası
Görüntü Katkısı ve Telif Hakkı: Martin Pugh

Açıklama: Çubuklu sarmal gökada NGC 1365, yaklaşık 200.000 ışık yılı çapında, gerçekten görkemli bir evren adasıdır. Sönük ama hararetli Ocak (Fornax) takımyıldızı yöresinde yalnızca 60 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan NGC 1365, iyi incelenmiş Ocak Gökada Kümesi’nin baskın bir üyesidir. Bu etkileyici keskinlikteki renkli görüntü, galaksinin merkez çubuğunun uçlarına yakın ve sarmal kolları boyunca yoğun, kırmızımsı yıldız oluşum bölgelerini gösteriyor. Gökadanın parlak çekirdeği boyunca uzanan perdeleyici toz patikaları, ince ayrıntılarıyla görülüyor. Çekirdekte süper kütleli bir kara delik yatmakta. Gökbilimciler, NGC 1365’in belirgin çubuğunun galaksinin evriminde çok önemli bir rol oynadığını, gaz ve tozu yıldız oluşturan bir girdaba çektiğini ve nihayetinde merkezi kara deliğe malzeme beslemesi yaptığını düşünüyor.


Bu makale 22 Aralık 2022 günkü NASA’nın Astronomy Picture of the Day sayfasından çevrilmiştir.

Günün Gökbilim Görüntüsü – 21 Aralık 2022

Altmış üç derece Kuzey’de Güneş Hâlesi
Görüntü Katkısı ve Telif Hakkı: Goran Strand

Mutlu Gündönümleri! Bugün, Güney yarımkürede yazın ve Kuzey’de kışın astronomik olarak başladığı Aralık gündönümü. Güneş bu gün dönümünde TSİ 00:48’de, Dünya gezegeninin göklerindeki bir yıllık yolculuğunda, en güney dik açıklığına, 23.5 derece güneye erişir. Yaklaşık 4 gün önce, Güneş bu mevsimsel Güney sınırına yakındı ve bu nedenle İsveç’in merkezindeki Östersund üzerinde yerel öğle vakti ufkun hemen üzerindeydi. Göl kıyısındaki uzak Kuzey kentine bakan bu manzara, gün ortası Güneşi’ni güzel bir güneş buz halesiyle birlikte bulur. Doğal olarak meydana gelen atmosferik buz kristalleri, güneş ışığını altıgen geometrileri aracılığıyla kırıp ve yansıtarak cezbedici hâle gösterileri üretebilir. Yine de, Güneş alçalmış ve açık gökyüzünde ufka yakınken, bu yoğun haleyi oluşturan buz kristallerinin olası kaynakları kar toplarıdır. Yerel bir kayak alanında faaliyet gösteren kar yapma makineleri, panoramanın sağ tarafına doğru yakındaki Froson adasının tepesinde görünür bir duman oluşturuyor.


Bu makale 21 Aralık 2022 günkü NASA’nın Astronomy Picture of the Day sayfasından çevrilmiştir.

Aralık gündönümü ile ilgili bu yazıyı sevdiyseniz AstroTürk içinde gece yarısı güneşi ve kutup tuhaflıkları yazılarına da göz atabilirsiniz.

Günün Gökbilim Görüntüsü: 18 Aralık 2022

Gece gökyüzünde görülen 25 en parlak yıldız insanlarca görülen gerçek renkleriyle ve IAU tarafından tanınan adlarıyla gösteriliyor
Gece Gökyüzünün En Parlak 25 Yıldızı
Görüntü Katkısı ve Telif Hakkı: Tragoolchitr Jittasaiyapan

En parlak yıldızlardan bazılarının adlarını biliyor musunuz? Muhtemelen biliyorsunuz, çünkü parlak yıldızların adlarının bazısı yazılı dilin başlangıcına kadar eskiye uzanıyor. Birçok dünya kültürü en parlak yıldızlar için kendilerine ait isimler vermiştir ve bu adları hatırlamak kültürel ve tarihi açıdan önemlidir. Ancak, küresel bir iletişimin sağlanması amacıyla Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) standartlaştırılmış yıldız adları belirlemeye başlamıştır. Burada gece gökyüzünde görülen 25 en parlak yıldız insanlarca görülen gerçek renkleriyle ve IAU tarafından tanınan adlarıyla gösteriliyor. Bazı yıldız adları ilginç anlamlara sahiptir, bunlar arasında Sirius (Latince “yanıcı”), Vega (Arapça “düşen”) ve Antares (Yunanca “Mars’a rakip”) bulunur. Muhtemelen bu listede yer almayan en az bir yıldızın adını bile tanıyorsunuz: Polaris.


Bu makale 18 Aralık 2022 günkü NASA’nın Astronomy Picture of the Day sayfasından çevrilmiştir.

En Parlak 25 Yıldız yazısını beğendiyseniz konuyla ilgili olarak AstroTürk içinde Sirius ve Capella yıldızlarıyla ilgili detaylı yazılara erişebilirsiniz.