Oumuamua (1I/2017 U1): şahit olduğumuz ilk yıldızlararası nesne

Güncelleme:

Keşfi yapan Pan-STARRS gözlemevindeki ekip yıldızlararası misafirimize Oumuamua adını verdi. Cismin kodu ise 1I/2017 U1 oldu. Uluslararası Astronomi Birliği gökcisimlerine belli kurallarla isim vermekte. Yıldızlararası (Interstellar) nesneleri tanımlamak için “I” işareti ʻOumuamua için yeni türetildi ve ilk kez kullanılıyor.

Kısa süre önce keşfedilen küçük bir asteroid, ya da belki de bir kuyruklu yıldız, güneş sistemimizin dışından geliyor gibi gözüküyor. Eğer öyleyse bu cisim gökbilimciler tarafından gözlemlenen ve onaylanan ilk yıldızlararası nesne olacak.

Pan-STARRS gözlemevi araştırmacıları tarafından yapılan araştırmalar sonucu cismin yıldızlararası uzaydan geldiği kesinleşti. Gökbilimciler ilk defa şahit olduğumuz bu ziyaretçiye ʻOumuamua adını koydu. Bu isim Havai dilinde izci, keşif eri anlamı taşıyor. Daha mecazi anlamı ise “uzak geçmişten ulaşan bir elçi”. Başındaki kesme işareti değil Havai  dahil pek çok Polinezya dilinde kullanılan bir simge (Okina).

Kendi etrafında 7.8 saatte bir tur atan ʻOumuamua’nın kayaç veya metalik bir yapıya ve kızılımsı bir renge sahip olduğu düşünülüyor. Yalnız yüzeyinde az miktarda buz halinde su gibi maddeler bulunabileceği belirtilmiş. En – boy oranı ise 1:10 ki böylesi puro benzeri bir cisim görülmüş değil. Bize ulaşana kadar yüz milyonlarca veya milyarlarca yıl yol almış olabilir.

Şu an A/2017 U1 artık 1I/2017 U1 adıyla anılan cisim 400 metre çapında ve dikkat çekici biçimde çok hızlı ilerliyor. Astronomlar yerdeki ve uzaydaki teleskoplarla derhal bu cismi incelemeye koyulmuş durumda. Bu veriler elde edilip incelendikten sonra cismin kaynağı, yapısı ve ne olduğu sorularının cevapları bulunabilecek bulundu.

1I/2017 U1, 19 Ekim’de Hawaii Üniversitesi Haleakala’daki Pan-STARRS 1 teleskobu tarafından, NASA’nın Yakın Dünya Nesneleri’nin rutin gece araması sırasında keşfedildi. Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü ve Avrupa Uzay Ajansı araştırmacıları cismin güneş sistemindeki asteroid ve kuyruklu yıldızlara benzemeyen şekilde hareket ettiği saptandı. Bilim insanlarına göre aşırı hıza sahip cisim, yörüngesine bakılırsa güneş sisteminden çıkıp geri gelmiş değil.

Dünya’ya Yakın Cisimleri Araştırma Merkezi (CNEOS) tarafından yörüngesi belirlenen 1I/2017 U1, Çalgı takımyıldızı istikametinden yıldızlararası uzayda saniyede 25,5 kilometre hızla ilerleyerek geldi. Gök cismi 2 Eylül’de Merkür yörüngesinin hemen iç kısmından geçip tutulum düzleminin altına geçti ve sonra 9 Eylül’de Güneş’e en yakın konumuna ulaştı. Güneş’in çekim gücüyle sert bir dönüş yapıp 14 Ekim’de Dünya’nın 24 milyon kilometre uzağından geçip yeniden eliptik düzlemin üstüne çıktı ve Pegasus takımyıldızı doğrultusunda geldiği gibi hızla uzaklaşıyor.

[WPGP gif_id=”3561″ width=”600″]

Güneş yörüngesindeki gezegenler ve çoğu göktaşı tutulma dairesi adı verilen bir düzleme yakın hareket eder. 1I/2017 U1 ise Güneş sistemimizin tutulma dairesine neredeyse tam tepeden yaklaştı. Bu sebeple güneş sistemi dışından geldiği düşünülüyor. Güneş sistemi dışındaki uzak gök cisimleri incelenebiliyor olsa da bunlardan biri daha önce hiç bizi ziyarete gelmemişti. 1I/2017 U1 bu nedenden ötürü ilgi çekici.

kaynak: nasa.gov | en.wikipedia.org/wiki/ʻOumuamua | skyandtelescope.com | nasa.gov |