Neptün, Güneş Sistemi’nin sekizinci ve en uzak gezegenidir. Çapı bakımından beşinci, kütle bakımından ise dördüncü büyük gezegen konumundadır. Neptün, benzer yapıdaki Uranüs’ten (ikisi de buz devi olarak tanımlanır) daha fazla kütleye sahiptir. Uranüs’ün kütlesi Dünya’nın 14.53 katıyken, Neptün 17.14 katı kütleye sahiptir. Bu kütle farkı gezegenin çekirdeğine doğru daha fazla çekim gücü oluşturup, gazdan oluşan dış yüzeyini daha fazla çekerek, daha yoğun ve fiziksel olarak daha küçük bir yapıya sokar. Ekvator çapı 24,764 km’dir. Bu, Dünya’nın çapının yaklaşık dört katıdır.
Neptün’ün keşfi ve araştırmalar
Uranüs’ün yörüngesindeki hareketin düzensizliği, astronomlara bu gezegenin ötesinde onun hareketini etkileyen başka bir gezegen olabileceğini düşündürmüştü. Nihayetinde Neptün, 1846 yılında Fransız astronom Urbain Le Verrier tarafından matematiksel hesaplara dayanılarak keşfedilmiştir. Le Verrier, Neptün’ün varlığını hesaplayarak, bu gezegenin bir kuyrukluyıldız gibi hareket ettiğini öngörmüştür. Ancak, bu teori sonradan yanlış çıkmıştır. Neptün, 23 Eylül 1846 tarihinde Alman astronom Johann Gottfried Galle tarafından gerçekten gözlemlenerek keşfedilmiştir. Galle, Le Verrier’in yaptığı hesaplamaları kullanarak, Neptün’ün bulunduğu yeri belirlemiş ve bu gezegeni gözlemleyerek keşfetmiştir. Keşif hakkında daha detaylı bir yazıyı astronomidiyari.com üzerinde okuyabilirsiniz.
NASA tarafından gönderilen Voyager 2 uzay aracı, 1989 yılında Neptün’ün yüzeyini ve atmosferini incelemek için gezegene ulaşmıştır. Bu uzay aracı, Neptün’ün en büyük ayı olan Triton’u da keşfetmiş ve bu ay üzerinde de çeşitli ölçümler yapmıştır. Daha sonra, gezegeni incelemek için, başta Hubble olmak üzere, çeşitli uzay teleskobu ve radyo teleskopları kullanılmıştır. Bu araçlar sayesinde Neptün’ün atmosferinde bulunan bulutların ve rüzgarların hızları gibi önemli bilgiler toplandı. Gezegeni en son James Webb Uzay Teleskobu tarafından oldukça detaylı şekilde görüntüledi.
Neptün’ün uyduları
Gezegenin bilinen 14 uydusu bulunuyor. Bu uyduların en önemlisi ve en büyüğü Triton’dur. Triton Neptün uydularının toplam kütlesinin %99,5’ini oluşturur. Bu uydular içersinde, küresel bir şekil alabilecek kadar kütleye sahip tek uydu da Triton’dur. Triton’u William Lassell, Neptün’ün keşfinden 17 gün sonra, 10 Ekim günü keşfetti. Güneş Sistemi’ndeki en büyük yedinci uydu olan Triton 2710 km çapındadır.
Gezegen Roma mitolojisinde denizler tanrısının adını taşıdığı için, uydularına da diğer deniz tanrılarının adları verilmiştir. Diğer önemli uyduları ise, Neptün’e yakından uzağa, şunlardır: Naiad, Thalassa, Despina, Galatea, Larissa, Hippocamp, Proteus, Triton. En uzak ve en küçük uydusu ise Nereid’dir.
Neptün Roma mitolojisinde denizler tanrısının adını taşıdığı için, uydularına da diğer deniz tanrılarının adları verilmiştir. Diğer önemli uyduları ise şöyle sıralayabiliriz: Nereid, Proteus, Naiad, Thalassa, Despina, Galatea, Larissa, Hippocamp.