James Webb Uzay Teleskobu, Neptün‘den sonra Güneş Sisteminin diğer buz devi Uranüs ve uydularının çarpıcı bir görüntüsünü yakaladı. Yeni görüntüde, Uranüs’ün halkaları, gezegenin atmosferindeki parlak özellikler ve bazı uyduları var. Webb’in elde ettiği detaylı veriler en zayıf tozlu halkaları da ortaya çıkardı.
Uranüs’ün halkaları
Uranüs’ün halka yapısı 10 Mart 1977’de James L. Elliot, Edward W. Dunham ve Jessica Mink tarafından keşfedildi. Dünya’dan yapılan gözlemler dışında ilk olarak Voyager 2 uzay sondası gezegeni yakından görüntüledi. Sonrasında Hubble uzay teleskobu sayesinde en dıştaki iki halka keşfedildi.
Uranüs’ün halkalarını görüntülemek zor, çünkü ışığın sadece yüzde 2’sini yansıtıyorlar. Halkaların hammaddesi organik madde içeren su buzu. Büyük kısmı ince tozdan oluşuyor, daha büyük cisimlerin çapı 0.2-20 metre arasında değişiyor. Toplam 13 halkadan en içteki 38 bin km, en dıştaki ise 98 bin km yarı çaplı.
Uzay teleskobu bu görüntüyü yalnızca 12 dakikalık bir pozlamayla yakaladı. Webb’in ortaya çıkaracakları için buz dağının (ya da gezegeninin) sadece görünen kısmı diyebiliriz.
Uranüs’ün uyduları
JWST’nin yakaladığı görüntüde Uranüs’ün halkaları dışında bazı uyduları da görülüyor. Gezegenin bilinen 27 uydusu var. Bunların çoğu görülemeyecek kadar küçük ve soluktur, ancak bu geniş açılı görüntüde en parlak 6 tanesi etiketlenmiş. Burada görülen diğer parlak nesneler arka plandaki gökadalar.
Yedinci gezegen olan Uranüs’ün bazı benzersiz özellikleri var. Kendi tarafında, yörünge düzleminden kabaca 90 derecelik bir açıyla döner. Bu bizim alışık olmadığımız aşırı mevsimlere neden olur. Çünkü gezegenin kutupları yıllarca (Uranüs’ün Güneş’in etrafında dönüşü 84 yıl sürüyor) sürekli güneş ışığını ve ardından aynı sürede tam karanlığı yaşar.
Burada görülen kuzey kutbu için artık baharın sonları; Uranüs’ün kuzeyine yaz 2028’de gelecek. Buna karşılık, Voyager 2 Uranüs’ü ziyaret ettiğinde güney kutbu yaz mevsimindeydi. Güney kutbu artık gezegenin ‘karanlık tarafında’, görüş alanı dışında ve uzayın karanlığına bakıyor.
kaynaklar:
//esawebb.org/videos/weic2310a/
//www.nasa.gov/feature/goddard/2023/nasa-s-webb-scores-another-ringed-world-with-new-image-of-uranus
