Başlangıç meridyeni, boylamı 0° olarak tanımlanan meridyendir. Sıfır meridyeni veya Londra’nın Greenwich kasabasından geçtiği için Greenwich isimle de anılır.
Dünya haritası, Kuzey Kutbu’ndan başlayarak Güney Kutbu’na ulaşan ve aralarında 1 derecelik fark olan 360 meridyenle bölünmüştür. Hayali çizgiler olan meridyenler yarım çemberlerdir. Her meridyenin, Dünya küresinin diğer yarısında, ikisi birlikte tam bir çember oluşturan başka bir meridyen bulunur. Buna antimeridyen veya karşı meridyen deniyor.
0° meridyeni karşı meridyeni olan 180° meridyeni ile Dünya küresini iki parçaya bölen bir çember oluşturur. Ayrılan bu bölgeler Doğu ve Batı Yarımküre olarak adlandırılıyorlar.
Baş meridyeninin tarihi
Pratik gereklilikten ötürü meridyenlerden birini baş meridyen olarak seçmek gerekiyor.
Tarih boyunca farklı noktalar baş meridyen olarak kabul edildi. Örneğin ilk çağda Batlamyus, kendi haritasında 0° meridyeninin Kanarya Adaları’ndan geçmesini tercih etmiştir. Osmanlı muvakkitlerinden Mustafa ibn-i Ali de Kanarya Adalarını seçenlerden. Uluğ Bey ise başlangıç için Batı’yı değil Doğu’yu seçmiş ve başlangıç meridyenini Asya’nın doğusundaki Kamçatka Yarımadası’ndan geçirmiştir. İskenderiye, Bağdat ve Roma devrinde Konstantinopolis’in baş meridyene ev sahipliği yaptığı da görüldü. Bugünkü Sultanahmet Meydanı’nda bulunan Milyon Taşı o devirdeki baş meridyeni işaret ediyordu. Osmanlı haritalarında başlangıç meridyeninin Ayasofya üzerinden geçtiği kabul ediliyordu.
Uluslararası olarak meridyenlerin konumuna karar vermek, ticaretin ve haberleşmenin gerektirdiği zaman dilimlerinin belirlenmesi açısından büyük önem taşıyor. Bu nedenle 1 Ekim 1884 tarihinde ABD’nin başkenti Washington’da “Uluslarası Meridyen Konferansı” toplantı. Yirmi beş ülkenin temsil edildiği konferansta, 22 Ekim günü başlangıç meridyeni bugünkü hali ile kabul edildi.
kaynak:
//tr.wikipedia.org/
//en.wikipedia.org/wiki/International_Meridian_Conference
Doğu Roma blogu