İkizler ve Eldivenler Görüntü Katkısı ve Telif Hakkı: Chuck Derus
Açıklama: 3200 Phaethon asteroidinin Dünya gezegenine yıllık hediyesi her zaman Aralık ayında gelir. İkizler göktaşı yağmuru (Geminid) olarak da bilinen göktaşı akışının kaynağı, gizemli asteroidin yörüngesi boyunca bulunan toz döküntüsüdür. Göktaşı yağmuru etkinliğinin 13/14 Aralık’taki zirvesine yakın, Amerika’nın güneybatısındaki Monument Valley üzerinde Ay yükselmeden önce çekilmiş 22 adet yıldızlı gökyüzü görüntüsünden oluşan bu gece manzarasında geminid meteorları yakalanmış. Göktaşı yağmurunun saçılma noktasına yakın parlak yıldızlar, İkizler takımyıldızının ikiz yıldızları Castor (mavi) ve Pollux’tur (sarı). Dünya tozlu akıntısını süpürürken, paralel meteor izleri perspektif nedeniyle İkizler’deki gökyüzünde bir noktadan yayılıyor gibi görünür ve bu nedenle yıllık göktaşı yağmuruna takımyıldızın adı verilir. Monument Valley’deki üç önemli tanık tepenin, kameranın bakış açısından bu görünümü aynı zamanda ikisinin isimlerinin ne kadar uygun olduğunu akla getiriyor. Üçüncünün adıysa Merrick Butte.
Kuyrukluyıldız 2022 E3 (ZTF) Görüntü Katkısı ve Telif Hakkı: Dan Bartlett
Açıklama:C/2022 E3 Kuyrukluyıldızı (ZTF), bu yıl Mart ayının başlarında, gökbilimciler tarafından Zwicky Geçici Tesisindeki geniş alanlı araştırma kamerası kullanılarak keşfedildi. O zamandan beri, yeni uzun dönemli kuyrukluyıldız önemli ölçüde parlaklaştı ve şimdi şafak öncesi gökyüzünde kuzey takımyıldızı Corona Borealis (Kuzey Tacı) boyunca ilerliyor. Teleskop olmadan gözlemlemek için hâlâ çok sönük. Ancak 19 Aralık’ta çekilen bu hoş teleskopik görüntü, kuyrukluyıldızın daha parlak yeşilimsi komasını, kısa geniş toz kuyruğunu ve 2,5 derecelik geniş bir görüş alanı boyunca uzanan uzun soluk iyon kuyruğunu gösteriyor. İç Güneş Sistemine doğru olan yolculuğunda 2022 E3 kuyrukluyıldızı, yeni yılın 12 Ocak’ında Güneş’e en yakın olacağı günberi noktasına, 1 Şubat’ta ise gezegenimize en yakın olacağı yerberi noktasında varacak. Kuyrukluyıldızların parlaklığı herkesin bildiği gibi önceden bilinemez, ama yine de C/2022 E3 (ZTF) karanlık gece gökyüzünde çıplak gözle ancak görülebilecek kadar parlaklaşabilir.
NGC 1365: Görkemli Evren Adası Görüntü Katkısı ve Telif Hakkı: Martin Pugh
Açıklama: Çubuklu sarmal gökada NGC 1365, yaklaşık 200.000 ışık yılı çapında, gerçekten görkemli bir evren adasıdır. Sönük ama hararetli Ocak (Fornax) takımyıldızı yöresinde yalnızca 60 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan NGC 1365, iyi incelenmiş Ocak Gökada Kümesi’nin baskın bir üyesidir. Bu etkileyici keskinlikteki renkli görüntü, galaksinin merkez çubuğunun uçlarına yakın ve sarmal kolları boyunca yoğun, kırmızımsı yıldız oluşum bölgelerini gösteriyor. Gökadanın parlak çekirdeği boyunca uzanan perdeleyici toz patikaları, ince ayrıntılarıyla görülüyor. Çekirdekte süper kütleli bir kara delik yatmakta. Gökbilimciler, NGC 1365’in belirgin çubuğunun galaksinin evriminde çok önemli bir rol oynadığını, gaz ve tozu yıldız oluşturan bir girdaba çektiğini ve nihayetinde merkezi kara deliğe malzeme beslemesi yaptığını düşünüyor.
Nereid, Neptün gezegeninin uydularından biridir. Bu gezegenin en uzak ve aynı zamanda en küçük uydusudur. Ay’dan çok daha küçük bir yapıya sahiptir. Bu uydunun yüzeyinde bulunan kraterler ve kayalar, bu uydunun yaşlı olduğunu göstermektedir. Nereid’in yüzeyinde bulunan bu kayalar, uydunun Dünya’daki benzerlerinden daha eski olduğunu göstermektedir.
Nereid, Neptün’ün bilinen en dış uydularından biridir ve en büyükleri arasındadır. Benzersizdir, çünkü güneş sistemimizdeki en eksantrik yörüngelerinden birine sahiptir. Neptün’den 9 milyon km kadar uzaklaştıktan sonra adeta bir roller-coaster gibi 1.4 milyon km yakınına kadar gelir. Neptün’den o kadar uzaktadır ki, bir yörüngeyi tamamlamak için 360 Dünya günü gerekiyor. Bu garip yörünge, Nereid’in yakalanmış bir asteroit veya Kuiper Kuşağı nesnesi olabileceğini düşündürüyor..
Keşif
Uydu, 1 Mayıs 1949 günü Amerikalı astronom Gerard Kuiper tarafından keşfedilmiştir. Kuiper, bu uydunun keşfinden sonra uydunun ismini Nereidlerden esinlenerek vermiştir. Ayrıca, bu uydunun keşfinden sonra, diğer uydular da araştırılmaya başlanmış ve bu gezegenin toplam 14 uydusunun bulunmasına kadar ulaşılmıştır. Bu keşifler sayesinde, Neptün gezegeninin uyduları hakkında daha fazla bilgiye ulaşılmıştır.
Nereid ismi nerden geliyor
Nereid uydusunun ismi, Yunan mitolojisinde denizlerin ve okyanusların tanrıçalarından olan Nereid’lerden gelmektedir. Bu tanrıçalar, denizlerin derinliklerinde yaşayan ve insanların göremeyeceği kadar küçük olan varlıklardır. Nereidler, insanların yardımına koşan ve insanların sevdiklerine ulaşmaya yardımcı olan varlıklar olarak tasvir edilirler. Nereid uydusu da Neptün gezegeninin en uzak ve en küçük uydusu olduğu için bu isim bu uydunun için oldukça uygun bir isimdir.
Starlink, SpaceX tarafından geliştirilen bir uydular ağıdır. Takım uydular (Constellation) da denilen bu uydular ağı, Dünya üzerinde internet erişimini sağlamak için kullanılır. Takım uydular, gezegenimizin üzerinde yüksek hızlı ve düşük gecikme süreli internet erişimini sağlamakta kullanılıyor. Tüm Dünya’yı kapsama alanına alabilen takım uydular, Dünya’nın her yerinde kullanıcılara başka bir altyapıya sahip olmadan internete erişme imkanı sunuyor. Bu durum, özellikle internet altyapısının çok zayıf olduğu veya hiç olmadığı yerlerde, özel bir anten ile uydular üzerinden veri alışverişinin yapılabilmesine imkan tanıyor.
Eskiden beri iletişim uyduları internet erişimi için kullanılıyordu. Ancak önceden sadece ülkelere ayrılmış belli yörüngelere yerleştirilen iletişim uyduları internet erişimi için kullanılırdı. Az sayıdaki bu uyduların kapasitesi geniş çaplı internet servisi sağlamak için yetersiz kaldığından, uydu internet çözümü oldukça pahalı ve az sayıda kullanıcının faydalanabildiği bir şeydi. (TÜRKSAT Uydunet, uydu interneti değildir)
Starlink. (2022, December 6). In Wikipedia. //en.wikipedia.org/wiki/Starlink
Starlink sistemi nasıl çalışıyor?
Starlink genel hatlarıyla diğer internet altyapılarına benzer. Yalnızca iletişimin bir kısmı uydular üzerinden yapılır ve siz bir uyduyla veri alışverişinde bulunabilmek için özel bir uydu alıcısına ihtiyaç duyarsınız:
ASTRO Türk’e bağlanma talebiniz bilgisayarınızdan uydu internet çanağına gider
Uydu anteni, veri talebinizi Dünya’nın yörüngesindeki bir uyduya iletir
Uydu aldığı bu isteği internet servis sağlayıcıya aktarır. Servis sağlayıcı ASTRO Türk’ün yeryüzündeki sunucusuyla haberleşip istediğiniz dosyayı size göndermek üzere alır
istediğiniz veri aynı yolla, fakat tersi yönde size gönderilir
Bu uydular birbirleri ile nasıl iletişim kuruyor?
Starlink uyduları, yalnızca Dünya’ya bağlı olan istasyonlarla iletişim kurmak için değil birbirleriyle de iletişim kurmalarını sağlayan donanımlara sahiptir. Bu uydular kablosuz haberleşme teknolojilerini kullanarak birbirleriyle iletişim kurabilirler. Ku-, Ka- ve E bantlarındaki antenler haricinde, bazı uydular lazer vericiye de sahip. Ayrıca, bu uydular birbirlerine ve Dünya’ya bağlı olan istasyonlara optik kablolar veya radyo dalgaları gibi fiziksel bağlantılar kullanarak da iletişim kurabilirler. Bu sayede, SpaceX’in uyduları birbirleriyle ve Dünya’ya bağlı olan istasyonlarla hızlı ve güvenilir bir şekilde iletişim kurabilirler.
Bugüne kadar (6 Aralık 2022) 3558 adet Starlink uydusu üretildi. Bunların bir kısmı çeşitli sebeplerle iletişim operasyonuna katılamadı veya sonradan ayrıldı. Örneğin, Şubat 2022’de jeomanyetik bir fırtına fırlatılmalarından kısa bir süre sonra 38 uyduya hasar verdi. 49 uydu içeren bir fırlatma grubundan sadece 11’i olaydan sağ çıktı, geri kalanı ise Dünya’nın atmosferine yeniden girerek yok oldu. Çalışır durumda bulunan 3231 uydudan 2945 tanesi yeryüzündeki kullanıcılara internet erişimi sağlamak için kullanılıyor. Eğer merakınız varsa güncel verileri Jonathan’s Space Pages sitesinden takip edebilirsiniz.
SpaceX ne kadar çok uyduya sahip olurlarsa o kadar iyi hizmet verebiliyor. Her uydunun belli bir kapasitesi olduğundan, abone sayısı arttıkça veri transferinde darboğazlar mümkün hale geliyor. SpaceX yörüngedeki uydularının sayısını sürekli arttırıyor. Üç binin üzerindeki sayının 12 bine kadar çıkartılması planlanıyor. Bu sayının 30-40 bine kadar çıkması da olasılıklar dahilinde.
